Chwedl y Teiliwr / O Dan y Gorchudd
02/07/22 – 24/09/22
Chwedl y Teiliwr
02/07/22 – 24/09/22
Mae Stori’r Teiliwr yn dwyn ynghyd ymatebion artistig i Gwilt enwog Teiliwr Wrecsam, a grëwyd gan James Williams rhwng 1842 a 1852.
Mae’r cwilt, sydd bellach wedi’i leoli’n barhaol yn Amgueddfa Sain Ffagan, ar fenthyg i Dy Pawb ar gyfer yr arddangosfa hon, mewn gwirionedd yn orchudd clytwaith un haen sy’n cynnwys 4,525 o ddarnau unigol o frethyn gwlân.
Mae’r cwilt yn darlunio golygfeydd o’r Beibl fel Adda yn enwi’r anifeiliaid, Cain ac Abel, Jona a’r morfil, ac arch Noa. Mae hefyd yn cynnwys motiffau sy’n symbol o Gymru, Lloegr, yr Alban, ac Iwerddon.
Mae Pont Menai a Thraphont Cefn hefyd i’w gweld.
Cymaint oedd crefftwaith y cwilt, fe’i harddangoswyd yn Arddangosfa Trysorau Celf Gogledd Cymru, a gynhaliwyd yn Wrecsam yn 1876 ac Eisteddfod Genedlaethol 1933, a gynhaliwyd hefyd yn Wrecsam.
Mae’r cwilt bellach yn cael ei ystyried yn eang fel un o’r enghreifftiau gorau sydd wedi goroesi o gelf werin Gymreig.
Mae Adam Jones, wedi’i eni yn Wrecsam, yn ddylunydd ffasiwn o Lundain; teiliwr cyfoes sydd wedi cael ei gomisiynu gan Tŷ Pawb i ail-greu Cwilt Wrecsam ar gyfer 2022. Arddangosir cwilt Adam ochr yn ochr â eitemau dillad o’i gasgliad ei hun.
Creodd y peintiwr a’r gwneuthurwr printiau Mark Hearld ystod ar gyfer Siop Tate a ysbrydolwyd gan y Cwilt, darn y mae wedi’i adnabod a’i garu ers blynyddoedd lawer. Dangosir yr ystod cynnyrch yma ochr yn ochr â llyfr braslunio a gwaith celf gwreiddiol Mark.
Mae Judy Fairless, Anne Gosling, Barbara Harrison a Helen Lloyd yn aelodau o Urdd Y Cwiltwyr o Ynysoedd Prydain. Wedi’u harddangos yma mae eu hymatebion i Gwilt Wrecsam, a grëwyd ar gyfer Gŵyl Cwiltiau Llangollen 2017.
Cafodd Sarah Burton, Cyfarwyddwr Creadigol tîm dylunio
ffasiwn Alexander McQueen, ysbrydoliaeth ar gyfer ei chasgliad Hydref/Gaeaf 2020 wrth ymweld ag Amgueddfa Sain Ffagan. Dangosir yma batrymau ‘dol bapur’ a ddefnyddir yn y broses ddylunio a delweddau o’r sioe catwalk, ochr yn ochr ag eitemau o’r casgliad parod i’w gwisgo.
Ruth Caswell
Cafodd yr arddangosfa hon ei llunio a’i gwireddu gan gras a gyriant Ruth Caswell, y dylunydd ffasiwn a gwneuthurwyr gwisgoedd arobryn, darlithydd a chefnogwr brwd Tŷ Pawb. Rydym yn neilltuo Stori’r Teiliwr i gof Ruth.
Hyfforddodd Ruth fel costumier yn Nathan’s yn Drury Lane. Aeth ymlaen i weithio yn Opera Glyndebourne ac yn 22 oed daeth yn oruchwylydd gwisgoedd Cwmni Theatr 69 a ffurfiodd Theatr y Gyfnewidfa Frenhinol ym Manceinion yn ddiweddarach. Bu Ruth yn gweithio ar ffilmiau a enillodd Oscar fel Shakespeare in Love, Elizabeth a Dad’s Army lle bu’n gweithio ar y cyd â’i chyn-fyfyriwr Richard Cook. Hi oedd y cynghorydd tecstilau gyda’i merch Amy ar Pride and Prejudice y BBC.
Symudodd Ruth i Lundain yn y 1960au, pan gyfarfu a phriodi ei gŵr, yr actor Eddie Caswell. Dywedodd Ruth “Pan briodon ni a symud i Lundain, dim ond £12.50 oedd gennym ni i’n henw felly fe wnes i ddillad yn fy ystafell wely gefn a’u gwerthu ym Marchnad Kensington ar stondin wrth ymyl Freddie Mercury’s. Fe wnes i eu danfon ar y bws rhif 73 bob dydd Gwener ac fe wnaethon nhw werthu ar unwaith.” Tynnwyd llun o ddillad Ruth ar gyfer Vogue a’u gwisgo gan y model Jean Shrimpton.
Roedd Ruth yn athrawes wych ac ysbrydoledig i lawer o fyfyrwyr pan fu’n dysgu yng Ngholeg Bradford o 1986 tan 1997. Dywedodd Vicki Wilde, cyn-fyfyriwr, “Fe wnaeth Ruth wneud i chi gredu bod unrhyw beth yn bosibl. Roedd ganddi foeseg waith fel dim arall a byddwn yn rhyfeddu at yr egni a fyddai ganddi ar gyfer unrhyw brosiect yr oedd yn gweithio arno”. Tra oedd Ruth yn dysgu yn yr Ysgol Gelf, sicrhaodd ddyfodol Archif Tecstilau Bradford ar gyfer y dyfodol. Bu’r archif yn sail i ymchwil ysgolheigaidd Ruth a’i MA yn hanes Tecstilau a Gwisg.
Derbyniodd Ruth gymrodoriaeth er anrhydedd gan Goleg Bradford yn 2016 a chafodd ei chynnwys fel un o 175 o arwyr yr Ysgol Gelf.
Byddwn bob amser yn ddiolchgar o fod wedi adnabod a gweithio gyda Ruth, mae hi wedi gadael effaith barhaol yma yn Ty Pawb ac mae colled fawr ar ei hôl. Byddwn yn ymdrechu i gadw etifeddiaeth o haelioni a chydweithio Ruth yn fyw.
O Dan y Gorchudd
02/07/22 – 24/09/22
Mae O Dan y Gorchudd yn arddangosfa o flancedi gwehyddu cyfoes wedi’i churadu gan Laura Thomas, artist, dylunydd, curadur ac addysgwr arobryn o Gymru, sy’n cynnwys gwneuthurwyr o bob rhan o Gymru, y DU ac yn rhyngwladol.
Yn cynnwys gwaith gan:Llio James, Beatrice Larkin, Angie Parker, Eleanor Pritchard, Sioni Rhys Handweavers, Catarina Riccabona, Margo Selby, Maria Sigma, Wallace Sewell, Meghan Spielman, Laura Thomas a Melin Tregwynt.
Mae eu dehongliadau o’r blanced yn gwthio ffiniau gwehyddu â llaw traddodiadol, gan ddylunio ar gyfer cynhyrchu masnachol yn ogystal â mynd i’r afael â materion cynaliadwyedd. Mae sgiliau traddodiadol fel gwehyddu mewn peryg o gael eu colli wrth i’r galw amdanynt ostwng yn yr oes ddigidol. Mae’r bygythiad i’r sgiliau hyn, a allai fod wedi cael eu dysgu gartref neu yn yr ysgol ar un adeg, yn cael effaith andwyol nid yn unig ar y diwydiannau creadigol; mae hyd yn oed gweithwyr meddygol proffesiynol yn adrodd eu bod yn gweld gostyngiad yn y sgiliau corfforol sy’n hanfodol mewn llawdriniaeth.
Mae’r gwneuthurwyr yn yr arddangosfa hon yn sicrhau bod crefftau traddodiadol nid yn unig yn goroesi ond yn ffynnu, gan ddathlu ac arloesi’r traddodiad cyfoethog o gynhyrchu blancedi gwlân. Mae’r sgiliau, y traddodiadau a’r symbolaeth sydd wedi’u lapio mewn blancedi yn eu gwneud yn orymdaith werthfawr ym mhob cartref, yn ddarparwyr cysur a chynhesrwydd, sy’n cael eu trosglwyddo o genhedlaeth i genhedlaeth.
Mae angerdd Laura at wehyddu i’w weld yn ei gwaith ei hun a hefyd yn ei hyrwyddiad o gyd-wehyddion.
Cynlluniwch eich ymweliad
- Bydd Stori’r Teiliwr a’r Cwmpas Blanced i’w gweld rhwng 2 Gorffennaf a 24 Medi.
- Oriau agor yr oriel: 10am-4pm, dydd Llun i ddydd Sadwrn.
- Cliciwch yma am fwy o wybodaeth am ymweld â Tŷ Pawb.